Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Одним из главных достижений в республике с 1920 по 1930 год является массовый переход кыргызов на оседлость, имевший для народа судьбоносное значение и привнесший в его жизненный уклад масштабное переустройство быта. Для проведения социалистических преобразований необходимо было внедрять научно-технические достижения того времени, что требовало решения первостепенной задачи по масштабной ликвидации неграмотности населения и созданию соответствующих условий для развития науки и культуры. Во второй половине 20-х годов XX века, когда в стране Советов началась повсеместная индустриализация и коллективизация сельского хозяйства, в Киргизии стала ощущаться острая нехватка профессионально-технических кадров и творческой интеллигенции. Как и в других союзных республиках, на территории Киргизии начинают ускоренно открываться школы, профессионально-технические училища, высшие учебные заведения. Огромную роль в укомплектовании этих учебных заведений учебно-методическими пособиями, учебной литературой и высоко-квалифицированными кадрами сыграли многие российские вузы. Первая, вторая пятилетки и преобразование Киргизской АССР в союзную республику в соответствии с новой Конституцией СССР 1936 года позитивно сказались на успешном решении многих жизненно важных проблем экономического, политического, социокультурного характера.

ликбез; ликвидация неграмотности; культурное просвещение; развитие

1920–1930-жылдар аралыгында республикадагы негизги жетишкендиктердин бири – бул кыргыз эли үчүн тагдыр чечүүчү мааниге ээ болгон жана жашоо-турмушун масштабдуу түрдө кайра курууга алып келген отурукташкан жашоо образына массалык түрдө өтүү болду. Социалисттик кайра түзүүлөрдү жүргүзүү үчүн ошол мезгилдеги илимий-техникалык жетишкендиктерди киргизүү керек болгон, бул калктын сабатсыздыгын масштабдуу жоюу жана илим менен маданияттын өнүгүшү үчүн тийиштүү шарттарды түзүү боюнча биринчи кезектеги милдеттерди чечүүнү талап кылган. XX кылымдын 20-жылдарынын экинчи жарымында Советтер өлкөсүндө жер-жердерде индустриялаштыруу жана айыл чарбасын коллективдештирүү башталганда, Кыргызстанда кесипкөй техникалык кадрлардын жана чыгармачыл интеллигенциянын жетишсиздиги сезиле баштады. Башка союздук республикалардагыдай эле Кыргызстандын аймагында мектептер, кесиптик-техникалык лицейлер жана жогорку окуу жайлары тездик менен ачыла баштады. Бул окуу жайларды окуу-методикалык куралдар, окуу адабияттары жана жогорку квалификациялуу кадрлар менен комплектөөдө көптөгөн россиялык ЖОЖдордун ролу зор. Биринчи жана экинчи беш жылдык пландар жана 1936-жылы СССРдин жаңы Конституциясына ылайык Кыргыз АССРин союздук республикага айландыруу экономикалык, саясий, социалдык-маданий мүнөздөгү көптөгөн турмуштук көйгөйлөрдү ийгиликтүү чечүүгө оң таасирин тийгизди.

ликбез; сабатсыздыкты жоюу; маданий агартуу; өнүктүрүү

One of the main achievements in the 1920s and 1930s was the mass transition of the Kyrgyz people to settlement, which had a fateful significance for the people and brought a large-scale reconstruction of their way of life. These socialist transformations urgently required the rise of the scientific and technical level of the masses, which accordingly set the primary task of large-scale elimination of illiteracy and creating maximum conditions for the development of science and culture. In the second half of the 1920s, when the industrialization and collectivization of agriculture were in full swing, Kyrgyzstan began to experience an acute shortage of professional and technical personnel and creative intelligentsia. As in other Union republics, schools, vocational schools, and higher education institutions are being rapidly established on the territory of Kyrgyzstan. Many Russian universities have played a huge role in providing these educational institutions with teaching AIDS, educational literature and highly qualified personnel. The first and second five-year plans and the transformation of the Kyrgyz ASSR into a Union Republic in accordance with the new USSR Constitution of 1936 will have a positive impact on the successful resolution of many vital issues in economic, political, and socio-cultural areas.

education; eradication of illiteracy; cultural enlightenment; development