Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Основной целью данной статьи является анализ основных типов избирательных систем, используемых в мировой практике в ходе выборов в представительные органы, в частности мажоритарной и пропорциональной систем, а также их преимуществ и недостатков. Исходя из этого, в статье анализируется опыт использования системы пропорционального представительства в ходе выборов депутатов Жогорку Кенеша Кыргызской Республики и особенностей ее применения. Анализ показал, что система пропорционального представительства в ходе парламентских выборов в Кыргызстане стала применяться с 2007 г., когда были проведены досрочные выборы в Жогорку Кенеш. Все последующие парламентские выборы, состоявшиеся в 2010 и 2015 гг., проходили на основе пропорциональной системы. Особенностями использования данной избирательной системы стало установление не одного, а двух заградительных избирательных порогов, в частности национального и регионального, для того, чтобы избежать чрезмерного дробления высшего законодательного органа республики.

выборы; избирательная система; пропорциональная система; мажоритарная система; закон; кодекс; политическая партия

Бул макаланын негизги максаты өкүлчүлүктүү органдарга шайлоо учурунда дүйнөлүк практикада колдонулган шайлоо системасынын негизги түрлөрүнө, атап айтканда, мажоритардык жана пропорционалдуу системаларга, ошондой эле алардын артыкчылыктарына жана кемчиликтерине талдоо жүргүзүү болуп эсептелет. Ушунун негизинде, макалада Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеңешинин депутаттарын шайлоо учурунда пропорционалдуу өкүлчүлүк системасын колдонуу тажрыйбасы жана аны колдонуу өзгөчөлүктөрү талдоого алынган. Талдоо Кыргызстандагы парламенттик шайлоодо пропорционалдык шайлоо системасы 2007-жылы Жогорку Кеңешке мөөнөтүнөн мурда шайлоо өткөрүлгөндөн бери колдонулуп келе жатканын көрсөттү. Кийинки 2010-жылы жана 2015-жылдары өткөрүлгөн бардык парламенттик шайлоолор пропорционалдык системанын негизинде өткөн. Бул шайлоо системасын колдонуунун өзгөчөлүгү республиканын жогорку мыйзам чыгаруучу органынын ашыкча чачыранды болушуна бөгөт коюу максатында бир эмес, эки чектөөнү, атап айтканда, улуттук жана аймактык шайлоо босогосун аныктагандыгы болду.

шайлоо; шайлоо системасы; пропорционалдык система; мажоритардык система; мыйзам; кодекс; саясий партия

The main purpose of this article is to analyze the main types of electoral systems used in the world during elections to representative bodies, in particular, majoritarian and proportional election systems, as well as their advantages and disadvantages. Based on this, the article analyzes the experience of using the proportional representation system during the election of Parliament Members (MP) to the Jogorku Kenesh of the Kyrgyz Republic and the features of its application. The analysis shows that the system of proportional representation has been applied since 2007, when early elections to the Jogorku Kenesh were held. All subsequent parliamentary elections, in 2010 and 2015, were held on the basis of a proportional system. The peculiarities of using this electoral system were the establishment of not one, but two restrictive electoral thresholds, in particular, national and regional, in order to avoid excessive fragmentation of the highest legislative body of the republic.

elections; electoral system; proportional system; majority system; law; code; political party