Информационный портал
«Вестник КРСУ»

На примере известных экспериментальных данных К. Моги показано, что при неравномерном трехосном сжатии горные породы находятся в состоянии упругопластического чистого сдвига с наложением всестороннего равномерного разрыхления. Это обстоятельство вытекает из сравнения полученных в опыте значений параметров Лоде-Надаи для напряжений и деформаций, характеризующих вид напряженного и деформированного состояния. Установлено, что при объёмном нагружении призматических образцов мрамора, создающем напряженное состояние, близкое к обобщённому сжатию, соответствующее деформированное состояние оказывается близким к чистому сдвигу. При этом соотношение между компонентами тензора деформаций к моменту разрушения создает вполне однозначную картину плоскости среза: эта плоскость расположена параллельно промежуточному (среднему) главному напряжению. На основе анализа экспериментальных данных для мрамора предложены определяющие соотношения связи между напряжениями и неупругими деформациями.

горная порода; объемное сжатие; плоская деформация; всестороннее разрыхление

К. Могинин белгилүү эксперименталдык маалыматтарынын мисалында бирдей эмес үч октук кысууда тоо тектери бир тектүү жумшартуу менен серпилгич-пластикалык таза жылышуу абалында болору көрсөтүлгөн. Бул жагдай чыңалуу жана деформацияланган абалдын түрүн мүнөздөгөн чыңалуу жана деформация боюнча экспериментте алынган Лоде-Надаинин параметрлеринин маанилерин салыштыруудан келип чыгат. Жалпыланган кысылууга жакын чыңалуу абалын түзүүчү призмалык мрамор үлгүлөрүн көлөмдүк жүктөөдө тиешелүү деформацияланган абал таза жылышууга жакын экени аныкталган. Мында бузулуу учуруна карата деформация тензорунун компоненттеринин ортосундагы катыш жылуу тегиздигинин толук бир маанилүү көрүнүшүн түзөт: бул тегиздик аралык (орточо) башкы чыңалууга параллель жайгашкан. Мрамор боюнча эксперименттик маалыматтарга талдоо жүргүзүүнүн негизинде чыңалуулар менен ийкемсиз деформациялардын ортосундагы аныктоочу байланыштар сунушталган.

тоо тектери; көлөмдүү кысуу; жалпак деформация; ар тараптуу жумшаруу

Using the well-known experimental data of K. Mogi, it is shown that in the case of non-uniform triaxial compression, rocks are in a state of elastic-plastic pure shear with the imposition of all-round uniform loosening. This fact follows from a comparison of the Lode-Nadai parameters values for stresses and strains, which obtained in the experiment and characterized the type of stressed and strained state. It has been established that under volume loading of prismatic marble samples, which creates a stress state close to generalized compression, the corresponding strained state is close to pure shear. At the same time, the ratio between the components of the strain tensor by the moment of failure creates a completely unambiguous picture of the shear plane: this plane is located parallel to the intermediate (average) principal stress. As a result of the analysis of the indicated experimental data for marble carried out in this way, the constitutive relations between stresses and inelastic strains are proposed.

rock; volumetric compression; plane strain; all-round loosening