Кожобекова Гулбубу Сагынбековна – ст. преподаватель Учебно-научно-производственного комплекса Международный университет Кыргызстана, соискатель Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-772 487045, +996-708 522350, e-mail: kojobekovagb@gmail.com
ДАСТАН “ПАРИЗАТ” – ЛИРО-ЭПИЧЕСКОЕ ПРОИЗВЕДЕНИЕ, ОТРАЖАЮЩЕЕ ВЫСОКОЕ ПОЭТИЧЕСКОЕ МАСТЕРСТВО ТУМЕНБАЯ БАЙЗАКОВА
Анализируется в качестве предмета исследования любовь Паризат и Сулаймана. Неравенство как отсутствие свободного выражения волеизъявления в прошлые эпохи является негативной стороной времени: жестокий Бектурган отверг чувства единственной дочери Паризат, и в результате его жестокости история закончилась трагически. Любовь Паризат, кратковременное счастье, печаль, грусть и боль – настоящий объект литературной вселенной Туменбая Байзакова. Приводятся мнения известных литературных критиков о легенде «Паризат», являющейся кульминацией творчества поэта, а также об успехах и о недостатках произведения. Легенда «Паризат» завершает список наиболее выдающихся стихотворений на историческую тему в кыргызской литературе.
Ключевые слова на русском языке:Паризат; Сулайман; Бектурган; любовь; трагедия; сюжет; легенда; поэма; душа; судьба
«ПАРИЗАТ» ДАСТАНЫ – ТҮМӨНБАЙ БАЙЗАКОВДУН АКЫНДЫК ЧЕБЕРЧИЛИГИН ЖОГОРКУ ДЕҢГЭЭЛДЕ ЧАГЫЛДЫРГАН ЛИРО-ЭПИКАЛЫК ЧЫГАРМА
Бул эмгекте изилдөөнүн предмети катары Паризат менен Сулаймандын армандуу махабаты талданат. Өткөн доордогу теңсиздик замандын терс жагы катары каардуу Бектурган бай жалгыз кызы Паризаттын сезимин четке кагып, залимдигинин натыйжасында чыгарманын акыр аягы трагедиялуу аяктагандыгы – автордун ошол мезгилдеги айрым окуялардын бир бөлүгүн чыгармага айлантып, жалпы журтка жеткиргендиги жөнүндө баяндалат. Паризаттын баштан өткөргөн сүйүүсү, кыска убакыттагы бакыт-таалайы, кайгы-капасы, муң-зары, азабы Түмөнбай Байзаковдун адабий ааламынын чыныгы объектиси десе болчудай. Макалада акындын чыгармачылыгынын кульминациясы болгон «Паризат» дастаны жөнүндө белгилүү адабий сынчылардын ой-пикирлери, чыгарманын ийгиликтери жана кемчиликтери тууралуу айтылган ойлору камтылган. «Паризат» дастаны кыргыз адабиятындагы тарыхый темада жазылган поэмалардын эң көрүнүктүүлөрүнүн катарын толуктайт.
Ключевые слова на кыргызском языке:Паризат; Сулайман; Бектурган; сүйүү; трагедия; сюжет; дастан; поэма; жан дүйнө; тагдыр
DASTAN “PARIZAT” – LYRIC-EPIC WORK, HIGHLY REFLECTING THE POETIC SKILL OF TUMONBAY BAYZAKOV
In this work, the love of Parizat and Sulaiman is analyzed as the subject of research. Inequality of the past era is a negative aspect of the times. It is told that the cruel Bekturgan rejected the feelings of the only daughter Parizat, and as a result of his cruelty, the work ended tragically. Parizat’s love, short-term happiness, sadness, sorrow, pain are the real object of Tumonbay Bayzakov’s literary universe. The opinions of well-known literary critics about the legend “Parizat”, the peak of the poet’s work, as well as about the successes and shortcomings of the work, are given. The legend “Parizat” completes the list of the most prominent poems on historical theme in Kyrgyz literature.
Ключевые слова на английском языке:Parizat; Sulaiman; Bekturgan; love; tragedy; plot; legend; poem; soul; destiny