Информационный портал
«Вестник КРСУ»

Приведена краткая история развития научного направления по созданию ручных ударных механизмов для бурения горных пород. Отмечены научные школы, занимающиеся в разное время разработкой кривошипно-коромысловых, кулачковых и электромагнитных ударных механизмов, перспективных для их использования в буровых автоматах-информаторах для исследования поверхностных слоев космических тел. Приведены результаты исследования и использования таких механизмов в опытных образцах буровых установок ЛБ09 и МБ02 для бурения скважин на поверхности Луны и Марса. Описаны новые кривошипно-коромысловые механизмы переменной структуры, разрабатываемые в Институте машиноведения и автоматики НАН КР и опробованные на практике на протяжении последних двух десятилетий. Обоснована перспективность их использования в буровых автоматах-информаторах для бурения скважин на поверхности космических тел.

ударные механизмы; буровые автоматы; исследование космических тел

Макалада тоо тектерин бургулоонун кол менен таасир этүүчү механизмдерин түзүүнүн илимий багытынын өнүгүшүнүн кыскача тарыхы келтирилген. Космостук телолордун үстүнкү катмарларын изилдөө үчүн бургулоочу маалыматтык автоматтарда аларды колдонуу келечектүү болгон кыйшык тиштүү-илгич, муштум түрүндөгү жана электромагниттик ургулоочу механизмдерди иштеп чыгууга ар кайсы мезгилде катышкан илимий мектептер белгиленет. Айдын жана Марс планетасынын бетинде скважиналарды бургулоо үчүн ЛБ09 жана МБ02 бургулоочу станоктордун тажрыйбалык үлгүлөрүндө мындай механизмдерди изилдөөнүн жана колдонуунун натыйжалары келтирилген. Кыргыз Республикасынын Улуттук илимдер академиясынын Машина таануу жана автоматика институтунда иштелип чыккан жана акыркы жыйырма жылдын ичинде иш жүзүндө сыналган өзгөрүлмө түзүлүштөгү жаңы кыйшык тиштүү-илгич түрүндөгү механизмдер сүрөттөлгөн. Космостук телолордун бетинде скважиналарды бургулоо үчүн бургулоочу маалыматтык автоматтарда аларды колдонуунун келлечеги негизделген.

ургулоочу механизмдер; бургулоочу автоматтар; космостук телолорду изилдөө

The article provides a brief history of the development of the scientific direction of creating manual impact mechanisms for drilling rocks. Scientific schools involved at different times in the development of crank-rocker, cam and electromagnetic impact mechanisms, promising for their use in drilling automatic informants for studying the surface layers of cosmic bodies, are noted. The results of the study and use of such mechanisms in prototypes of drilling rigs LB09 and MB02 for drilling wells on the surface of the Moon and Mars are presented. New crank-rocker mechanisms of variable structure, developed at the Institute of Mechanical Science and Automation of the National Academy of Sciences of the Kyrgyz Republic and tested in practice over the past two decades, are described. The prospects for their use in drilling automatic informants for drilling wells on the surface of cosmic bodies are substantiated.

impact mechanisms; drilling machines; exploration of cosmic bodies