Илебаева Айгуль Курманбековна – канд. филос. наук, и.о. вед. науч. сотрудника Центра политологических исследований и экспертиз НАН КР, г. Бишкек, тел.: +996708 450788, еmail: ilebaeva75@mail.ru
Джусупбеков Азиз Кылычбекович – д-р филос. наук, вед. науч. сотрудник, профессор Института философии и социально-политических исследований им. А. Алтмышбаева НАН КР, г. Бишкек, тел.: +966700 301277
СОВРЕМЕННЫЕ ЭТНИЧЕСКИЕ ПРОЦЕССЫ В КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКЕ
Рассматриваются этнические процессы в современном Кыргызстане. Показана роль транзита от социализма к капитализму в осложнении межэтнической и внутриэтнической ситуации в Кыргызской Республике. Проанализировано влияние этнического ренессанса в условиях суверинизации республики на динамику, характер, содержание и многоаспектность этнических процессов. Выделен комплекс этнополитических проблем, возникших и развивающихся в годы суверенизации. Рассмотрен этноидентификационный процесс, как важнейший этнообразующий тренд. Исследуется архаизация самосознания кыргызов в период постсоветского нациостроительства в формате трайбовой и этнорегиональной идентичности. Выявлена основная причина октябрьских событий 2020 года. Показана роль глобализации в усилении этнизации как особого защитного механизма. Рассмотрены механизмы и проблемы консолидации кыргызской этнонации и кыргызстанской гражданской нации. Определена специфика трайбовых и этнорегиональных процессов кыргызского народа в современных условиях.
Keywords in Russian:этнос; субэтнос; этнические процессы; межэтнические отношения; внутриэтнические отношения; этноидентификация; трайбализм; этнорегионализм; этнонация; этничность; этнизация; глобализация
КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНДАГЫ ЗАМАНБАП ЭТНИКАЛЫК ПРОЦЕССТЕР
Макала азыркы Кыргызстандагы этникалык процесстерди талдоого арналган. Кыргыз Республикасындагы улуттар аралык жана улуттар ичиндеги кырдаалдын татаалдашында социализмден капитализмге өтүүнүн ролу көрсөтүлгөн. Республиканын суверенитетинин шарттарында этникалык кайра жаралуу доорунун этникалык процесстердин динамикасына, мүнөзүнө, мазмунуна жана көп кырдуулугуна тийгизген таасири талдоого алынган. Эгемендүүлүк жылдарында келип чыккан жана өнүгүп жаткан этносаясий проблемалардын комплекси баса белгиленген. Этно-идентификация процесси эң маанилүү этнотүзүүчү тенденция катары каралат. Макалада постсоветтик мамлекет куруу мезгилиндеги кыргыздардын өздүк аң-сезиминин архаизациясы уруулук жана этнорегионалдык иденттүүлүк форматында каралат. 2020-жылдын октябрындагы окуялардын негизги себеби аныкталды. Атайын коргоо механизми катары этнизацияны бекемдөөдө глобализациянын ролу көрсөтүлгөн. Кыргыз этносунун жана кыргыз граждандык улутунун консолидациясынын механизмдери жана проблемалары каралат. Азыркы шарттагы кыргыз элинин уруулук жана этнорегионалдык процесстеринин өзгөчөлүгү аныкталган.
Keywords in Kyrgyz:этнос; субэтнос; этникалык процесстер; улуттар аралык мамилелер; улуттар ичиндеги мамилелер; этноидентификация; уруучулук; этнорегионализм; этнонация; улуту; этнизациялоо; ааламдашуу
MODERN ETHNIC PROCESSES IN THE KYRGYZ REPUBLIC
The article is devoted to the analysis of ethnic processes in modern Kyrgyzstan. The role of the transit from socialism to capitalism in the complication of the interethnic and interethnic situation in the Kyrgyz Republic is shown. The influence of the ethnic renaissance in the conditions of the sovereignization of the republic on the dynamics, nature, content and diversity of ethnic processes is analyzed. The complex of ethnopolitical problems that arose and developed during the years of sovereignization is highlighted. The ethnoidentification process is considered as the most important ethno-forming trend. The article examines the achaization of the self-consciousness of the Kyrgyz people in the period of post-Soviet nation-building in the format of tribal and ethno-regional identity. The main cause of the October events of 2020 has been identified. The role of globalization in strengthening ethnization as a special protective mechanism is shown. The mechanisms and problems of consolidation of the Kyrgyz ethnonation and the Kyrgyz civil nation are considered. The specificity of the tribal and ethno-regional processes of the Kyrgyz people in modern conditions is determined.
Keywords in English:ethnos; subethnos; ethnic processes; interethnic relations; interethnic relations; ethnoidentification; tribalism; ethnoregionalism; ethnonation; ethnicity; ethnization; globalization