Джумалиева Чинара Ишеновна – канд. хим. наук, доцент кафедры «Физические процессы горного производства» естественно-технического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-555 446456, e-mail: chinara.djumalieva@gmail.com
ПОЛИТЕРМЫ ТРОЙНЫХ ВОДНО-СОЛЕВЫХ СИСТЕМ: COCI2-C5H11O2SN-H2O И MNCI2-C5H11O2SN-H2O
Работа посвящена построению политермических диаграмм растворимости на основе построенных изотерм растворимости тройных водных систем CoCI2-C5H11O2SN-H2O и MnCI2-C5H11O2SN-H2O при 20, 30 и 40 0С. В полученных политермических диаграммах видно изменение концентрационных пределов растворов, образующих те или иные твердые фазы, их температуры плавления, а также изменения характера растворимости комплексных соединений в воде (конгруэнтность и инконгруэнтность). Установлено, что во всех случаях с повышением температуры ветви кривой насыщения инконгруэнтно-растворимых комплексов увеличиваются и при достижении определенной температуры соединение становится конгруэнтно-растворимым. Результаты исследования указывают на условия синтеза новых соединений, перспективных в качестве физиологически активных веществ, позволяют предвидеть вид диаграмм растворимости и могут быть использованы для определения оптимальных условий производства соединений, необходимых для различных отраслей хозяйства.
Keywords in Russian:изотермическая и политермическая диаграммы; тройные системы; хлориды марганца и кобальта; метионин; эвтоническая точка; комплексные соединения
ҮЧТҮК СУУ-ТУЗ СИСТЕМАСЫНЫН ПОЛИТЕРМАЛАРЫ: OCI2-C5H11O2SN-H2O ЖАНА MNCI2-C5H11O2SN-H2O
Бул эмгек 20, 30 жана 40 0Сте CoCI2-C5H11O2SN-H2O жана MnCI2-C5H11O2SN-H2O үчтүк суу системаларынын курулган эригичтик изотермаларынын негизинде политермикалык эригичтик диаграммаларын курууга арналган. Алынган политермикалык диаграммаларда тигил же бул катуу фазаларды түзүүчү эритмелердин концентрациялык чектеринин өзгөрүшү, алардын эрүү температурасы, ошондой эле комплекстүү бирикмелердин сууда эригичтигинин мүнөзүнүн өзгөрүшү (конгруэнтүүлүк жана инконгруэнтүүлүк) байкалат. Бардык учурларда, температуранын жогорулашы менен, инконгруэнт-эрүүчү комплекстердин каныккан ийри бутагы көбөйүп, белгилүү бир температурага жеткенде конгруэнт-эрүүчү болуп калат. Изилдөөнүн натыйжалары физиологиялык активдүү заттар катары келечектүү жаңы кошулмаларды синтездөө үчүн шарттарды көрсөтөт, эригичтик диаграммаларынын түрүн болжолдоого мүмкүндүк берет жана экономиканын ар кандай тармактары үчүн зарыл болгон кошулмаларды өндүрүү үчүн оптималдуу шарттарды аныктоо үчүн колдонулушу мүмкүн.
Keywords in Kyrgyz:изотермиялык жана политермиялык диаграммалар; үчтүк системалары; марганецтин жана кобальттын хлориддери; метионин; эвтоникалык чекит; комплекстүү бирикмелер
POLYTHERMS OF TRIPLE WATER-SALT SYSTEMS: COCI2-C5H11O2SN-H2O AND MNCI2-C5H11O2SN-H2O
The paper is devoted to the construction of polythermic solubility diagrams based on the constructed solubility isotherms of ternary water systems CoCI2-C5H11O2SN-H2O and MnCI2-C5H11O2SN-H2O at 20, 30 and 40 0C. In the resulting polythermic diagrams, the concentration limits of solutions forming certain solid phases, their melting points, solubility of complex compounds in water (congruence and incongruence). It is established that in all cases with increasing temperature the branches of the saturation curve of the incongruent-soluble complexes increase and, when a certain temperature is reached, the compound becomes congruent-soluble. The results of the study indicate the conditions for the synthesis of new compounds that are promising as physiologically active substances, allow us to predict the type of solubility diagrams and can be used to determine the optimal conditions for the production of compounds necessary for various sectors of the economy. The results of the study indicate the conditions for the synthesis of new compounds, which show promise as physiologically active substances, allow us to predict the type of solubility diagrams and can be used to determine the optimal conditions for the production of compounds necessary for various sectors of the economy.
Keywords in English:isothermal and polythermal diagrams; ternary systems; manganese and cobalt chlorides; methionine, evtonic point; complex compounds