Борсокбаева Сабыркул Султановна – канд. мед. наук, доцент, зав. кафедрой гигиены медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-553 608084, e-mail: sabyrkul@inbox.ru
Кудаярова Максат Жумабековна – канд. мед. наук, доцент кафедры гигиены медицинского факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-707 511973, e-mail: kudairovamaksat74@gmail.com
Султашев Алмаз Жусупбекович – канд. мед. наук, доцент кафедры общей гигиены Кыргызской государственной медицинской академии им. И.К. Ахунбаева, г. Бишкек, тел.: +996-709 897530, e-mail: sultashev@yahoo.com
СОЦИАЛЬНО-ГИГИЕНИЧЕСКАЯ ОЦЕНКА ПИТАНИЯ НАСЕЛЕНИЯ КЫРГЫЗСТАНА
Рассматриваются вопросы питания населения Кыргызской Республики в современных условиях и влияние социальных факторов на качество продовольственного обеспечения населения. В период трансформации общества снизился доступ населения к основным продуктам питания, отмечаются количественные и качественные изменения в рационах питания. Недоедание становится одним из основных факторов снижения здоровья нации. Несоответствие питания требуемым стандартам рационального питания связано с ростом бедности, безработицы и снижением доходов населения в связи со слабым социально-экономическим развитием страны. Оптимизация питания населения будет способствовать сохранению здоровья, повышению трудоспособности и продолжительности жизни населения. Это возможно только посредством улучшения условий и качества жизни населения. Только здоровое и трудоспособное население может справляться со сложными жизненными проблемами без ущерба собственному здоровью, что является предпосылкой экономического процветания государства.
Keywords in Russian:питание; население; энергия; пищевые вещества; продовольственное обеспечение; здоровье нации; бедность; безработица; доходы
КЫРГЫЗСТАН КАЛКЫНЫН ТАМАК-АШЫН СОЦИАЛДЫК-ГИГИЕНАЛЫК ЖАКТАН БААЛОО
Макалада заманбап шарттардагы республиканын калкынын тамактануу маселелери жана калкты азык-түлүк менен камсыз кылуунун сапатына социалдык факторлордун таасири каралат. Коомду трансформациялоо мезгилинде калктын негизги тамак-аш азыктарына жеткиликтүүлүгү төмөндөп, тамак-аш рационунда сандык жана сапаттык өзгөрүүлөр белгиленген. Аз тамактануу улуттун ден соолугун төмөндөтүүчү негизги факторлордун бирине айланууда. Тамак-аштын рационалдуу тамактануунун талап кылынган стандарттарына ылайык келбеши кедейликтин, жумушсуздуктун өсүшү жана өлкөнүн начар социалдык-экономикалык өнүгүшүнө байланыштуу калктын кирешесинин төмөндөшү менен байланышкан. Калктын тамактануусун оптималдаштыруу ден соолукту сактоого, эмгекке жөндөмдүүлүктү жана калктын жашоо узактыгын жогорулатууга өбөлгө түзөт. Бул калктын жашоо шартын жана сапатын жакшыртуу аркылуу гана мүмкүн болот. Дени сак жана эмгекке жөндөмдүү калк гана өзүнүн ден соолугуна зыян келтирбестен турмуштагы татаал көйгөйлөрдү көтөрө алат, бул мамлекеттин экономикалык гүлдөп-өнүгүшүнүн өбөлгөсү болуп саналат.
Keywords in Kyrgyz:тамак-аш; калк; энергия; тамак-аш заттары; азык-түлүк менен камсыздоо; улуттун саламаттыгы; жакырчылык; жумушсуздук; киреше
SOCIO-HYGIENICALLY ASSESSMENT OF PEOPLE'S NUTRITION IN KYRGYZSTAN
The article considers the issues of nutrition of the population of the republic in modern conditions and the impact of social factors on the quality of food supply of the population. During the period of transformation of the society access to basic food products has decreased, quantitative and qualitative changes in dietary intake have been observed. Malnutrition is becoming one of the main factors reducing the health of the nation. Unsatisfactory nutrition is connected with growth in poverty, unemployment and a drop in the population's income as a result of the country's weak socio-economic development. The optimization of the population's nutrition will help to preserve health and increase the ability to work and the length of life of the population. This is due to the improvement of the conditions and quality of life of the population. Only a healthy and employable population can manage the challenges of life without compromising its own health, which is a prerequisite for the economic prosperity of the state.
Keywords in English:nutrition; population; energy; nutrients; food supply; national health; poverty; unemployment; income