Наралиева Сапаргуль Курсановна – ст. преподаватель кафедры мировых языков факультета международных отношений Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, Кыргызская Республика, тел.: +996-778 704735, е-mail: kursanovna73@mail.ru
Акынбекова Айман Усенбаевна – д-р филол. наук кафедры национального языка Кыргызского национального университета им. Ж. Баласагына, г. Бишкек, Кыргызская Республика, тел.: +996-702 305623, е-mail: aimantmu@mail ru
ВОПРОС ТОПОНИМИИ В САНАТАХ АКЫНА МОЛДО НИЯЗА
С изменением общественного строя, развитием производства, культуры, науки, техники языковой словарный запас становится особенно изменчивым. Следовательно, не все слова в нашей разговорной речи имеют одинаковое значение. Некоторые из них теряют свой первоначальный смысл и приобретают другой смысл, другие слова начинают исчезать из языка, а некоторые становятся пассивными и не входят в активный словарь Из исторических данных и фактов в литературных произведениях становится ясно, что исчезновение таких слов и их значений происходит в течение значительного периода времени. С этой точки зрения данная статья призвана на научной основе исследовать современное состояние изменения фонетики, лексико-грамматических элементов топонимов эпохи, описанных в санатах поэта Молдо Нияза, основателя кыргызской письменной литературы XIX века.
Keywords in Russian:топоним; устаревшие слова; рукописная литература; диалекты; фонетика; лексико-грамматика
МОЛДО НИЯЗ АКЫНДЫН САНАТТАРЫНДАГЫ ТОПОНИМИЯ МАСЕЛЕСИ
Коомдук түзүлүштүн өзгөрүшү, өндүрүштүн, маданияттын, илимдин, техниканын өнүгүшү менен шартталган тилдик сөздүк кор өзгөчө өзгөрүлмөлүү келет. Ошондуктан биздин сүйлөп жаткан тилибиздеги сөздөрдүн бардыгы бирдей эле даражадагы мааниге ээ боло бербейт. Анын ичинен айрымдары өзүнүн алгачкы маанисин жоготуп экинчи бир мааниге ээ болсо, кээ бир сөздөр тилден чыгып жок боло баштайт. Айрымдары пассивдешип активдүү сөздүк корго кирбей да калат. Андай сөздөрдүн жана анын маанилеринин жоюла башташы бир кыйла мезгилди ичине алган убакытта боло турган иш экени тарыхый маалыматтардан жана адабий чыгармалардагы фактылардан улам белгилүү болот. Ушул жагдайдан алганда, бул макалада кыргыз жазма адабиятынын баштоочусу Молдо Нияз акындын санаттарында сүрөттөлүп жаткан доордогу (XIX кылымда) жер-суу аталыштарынын тилдик өзгөчөлүктөрүн көрсөткө
Keywords in Kyrgyz:топоним; эскирген сөздөр; кол жазма адабият; диалектилер; фонетика; лексика-грамматика
THE TOPONYMY QUESTION IN THE POEMS OF THE POET MOLDO NIYAZ
Due to changes in social structure, development of production, culture, science and technology, linguistic vocabulary is especially changeable. Consequently, not all words in our spoken language have the same degree of meaning. Some of them lose their original meaning and acquire a second meaning. Some words begin to disappear from the language. Some become passive and are not part of the active vocabulary. From historical data and facts in literary works, it is known that such words and their meanings begin to disappear over time. This article is aimed at the scientific study of the current state of change in phonetic, lexical and grammatical elements indicating the linguistic features of land and water names in the poems of Moldo Niyaz, the founder of the XIX century Kyrgyz written literature.
Keywords in English:toponyms; obsolete words; manuscript literature; dialects; phonetics; lexico-grammar