«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Рассматриваются вопросы о необходимости актуализации исследований памятников археологии, истории, архитектуры культовых сооружений и их идентификации по предполагаемым теоретическим основам идей духовного (экологически устойчивого) освоения ландшафтов. К первому блоку теоретических источников относим верования древних сообществ, в связи с чем предметно рассмотрен шаманизм на примерах пантеона “ландшафтных божеств”, “каменных садов”. Второй блок: эпосы, мифология, сказки, легенды и другие произведения устного творчества, отражающие экологические, эстетические предпочтения. Третий блок источников – язык, письменность, руны, петроглифы, которые помогают выявить визуально-информационные принципы изобразительно-символических систем предметно-пространственного мира. Контакты по Великому Шелковому пути способствовали трансформации культуры народов, религий, товаров, идей архитектуры. В данной статье кратко рассмотрены некоторые из вышеуказанных компонентов.

идея духовного освоения ландшафтов; “каменные сады”; трансформации идей; ландшафтные божества

Макалада археологиянын, тарыхтын, диний имараттардын архитектуралык эстеликтерин изилдөөнү актуалдаштыруунун жана рухий (экологиялык туруктуу) ландшафттык өнүгүү идеяларынын болжолдуу теориялык негиздерине ылайык аларды идентификациялоонун зарылдыгы жөнүндө маселелер каралат. Теориялык булактардын биринчи блогуна байыркы жамааттардын ишенимдери кирет, буга байланыштуу шаманизм “ландшафт кудайлары” жана “таш бакчалар” пантеонунун мисалдарын пайдалануу менен олуттуу түрдө каралат. Экинчи блок: экологиялык, эстетикалык артыкчылыктарды чагылдырган эпостор, мифология, жомоктор, уламыштар жана башка оозеки чыгармачылыктын чыгармалары. Булактардын үчүнчү блогу – тил, жазуу, руналар, петроглифтер, алар предметтик-мейкиндик дүйнөсүнүн көркөм-символикалык тутумдарынын визуалдык-маалыматтык принциптерин аныктоого жардам берет. Улуу Жибек жолундагы байланыштар элдердин, диндердин, товарлардын, архитектура идеяларынын маданиятынын өзгөрүшүнө өбөлгө түзгөн. Бул макалада жогоруда айтылган айрым компоненттер жөнүндө кыскача сөз болот.

ландшафттарды руханий өздөштүрүү идеясы; “таш бакчалар”; идеялардын трансформациясы; ландшафт кудайлары

The question of the need to update research on monuments of archeology, history, architecture of religious buildings and their identification according to the assumed theoretical foundations of the ideas of spiritual (ecologically sustainable) landscape development is considered. The first block of theoretical sources includes the beliefs of ancient communities, shamanism is substantively considered using the examples of the pantheon of “landscape deities”, “stone gardens”. The second block: epics, mythology, fairy tales, legends and other works of oral creativity, reflecting environmental, aesthetic preferences. The third block of sources, such as language, writing, runes, petroglyphs, reveal the visualinformational principles of the pictorial-symbolic systems of the subject-spatial world. Cultures, peoples, religions, goods, ideas of architecture were transformed along the Great Silk Road. This article briefly discusses some of the above components.

the idea of spiritual development of landscapes; “stone gardens”; transformation of ideas; landscape deities