Юлдашева Айткул Махаматкуловна – м.н.с. лаборатории энтомологии и паразитологии Института биологии НАН КР, тел.: +996-707 023074, е-mail: zoo.88.kg@mail.ru
Мусуралиева Дильжан Нурбековна – канд. биол. наук, и.о. доцента кафедры «Защита в чрезвычайных ситуациях» факультета архитектуры, дизайна и строительства КРСУ, тел.: +996-550 350122, е-mail: anadila@mail.ru
Таштанбекова Маржана Мамбетакуновна – канд. биол. наук, и.о. доцента, кафедры «Экология и защита окружающей среды» факультета управления природными ресурсами Кыргызского национальнного аграрного университета им К.И. Скрябина, тел.: +996-700 630767, е-mail: marjan67@inbox.ru
ЗООНОЗНЫЕ ИНФЕКЦИИ У ПЕСЧАНОК (р. MERIONES) ИССЫК-КУЛЬСКОЙ КОТЛОВИНЫ
Приводятся сведения о распространении песчанок рода Meriones в Иссык-Кульской котловине, их экологическая характеристика и зараженность зоонозными инфекциями: псевдотуберкулезом, бруцеллезом, кишечным иерсиниозом, лептоспирозом и листериозом. В Кыргызстане обитают два вида песчанок: тамарисковая (Meriones tamariscinus (Pallas,1773) и краснохвостая (Meriones libycus Lichtenstein, 1823). Песчанки обитают в открытых стациях прибрежной зоны озера Иссык-Куль и могут стать носителями природно-очаговых инфекций в курортный сезон. Исследование грызунов и переносимых ими зоонозных инфекций дают возможность прогнозирования и принятия соответствующих мер в целях организации, профилактики и проведения мероприятий по контролю численности грызунов и зоонозных инфекций. Распространение грызунов в зонах отдыха, населенных пунктах может служить источником заражения человека и животных зоонозными инфекциями, инвазиями и привести к серьезным эпидемиологическим осложнениям.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:песчанка тамарисковая; песчанка краснохвостая; инфекции; зараженность; зоонозы; Иссык-Кульская котловина; псевдотуберкулез; бруцеллез; кишечный иерсиниоз; лептоспироз; листериоз
ЫСЫК-КӨЛ ОЙДУҢУНУН КИЧИ КУМ ЧЫЧКАНДАРЫНЫН (MERIONES тукуму) ЗООНОЗДУК ИНФЕКЦИЯЛАРЫ
Макалада Ысык-Көл ойдуңунда Meriones тукумундагы кичи кум чычкандарынын таралышы, экологиялык мүнөздөмөсү жана алардын зооноздук инфекциялары: псевдокургак учук, бруцеллёз, ичеги иерсиниозу, лептоспироз жана листериоз жөнүндө маалымат берилген. Кыргызстанда кичи кум чычкандарынын эки түрү бар: тамариск (Meriones tamariscinus (Pallas, 1773) жана кызыл куйрук (Meriones libycus Lichtenstein, 1823). Кичи кум чычкандары Ысык-Көлдүн жээк зонасынын ачык бекеттеринде жашашат жана зооноздук инфекцияларды алып жүрүүчү болуп саналат, эс алуу мезгилде инфекциялардын очогу болушу мумкүн. Кемирүүчүлөрдү жана алар ооруган зооноздук инфекцияларды изилдөө кемирүүчүлөрдүн жана зооноздук инфекциялардын санын көзөмөлдөө боюнча иш-чараларды уюштуруу, алдын алуу жана жүргүзүү максатында алдын-ала божомолдоого жана тиешелүү чараларды көрүүгө мүмкүндүк берет. Эс алуу зоналарында, калктуу конуштарда кемирүүчүлөрдүн жайылышы адамдардын жана жаныбарлардын зооноздук инфекциялардын, инвазиялардын жугуштуу булагы болуу менен, олуттуу эпидемиологиялык кыйынчылыктарга алып келүүсү мүмкүн.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:тамариск кум чычканы; кызыл куйрук кум чычканы; инфекциялар; инфекция; зооноздор; Ысык-Көл ойдуңу; таралышы; псевдокургак учук; бруцеллёз; ичеги иерсиниозу; лептоспироз; листериоз
ZOONOTIC INFECTIONS OF SAND RATS (g. MERIONES) IN THE ISSYK-KUL LAKE BASIN
The article provides information on the distribution of gerbils of the genus Meriones in the Issyk-Kul depression, the ecological characteristics of gerbils and their infection with zoonotic infections: pseudotuberculosis, brucellosis, intestinal yersiniosis, leptospirosis and listeriosis. There are two types of gerbils in Kyrgyzstan: tamarisk (Meriones tamariscinus (Pallas, 1773) and red-tailed (Meriones libycus Lichtenstein, 1823). Gerbils live in open stations of the coastal zone of Lake Issyk-Kul and can become carriers of natural focal infections in the resort season. The study of rodents and the zoonotic infections carried by them makes it possible to predict and take appropriate measures in order to organize, prevent and carry out measures to control the number of rodents and zoonotic infections. The spread of rodents in recreation areas, settlements can serve as a source of human and animal infection with zoonotic infections, invasions and lead to serious epidemiological complications.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:tamarisk gerbil; red-tailed gerbil; infections; infestation; zoonosis; Issyk-Kul depression; pseudotuberculosis; brucellosis; intestinal yersiniosis; leptospirosis; listeriosis