«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Представлены данные научных исследований, посвященных факторам сердечно-сосудистого риска при новой коронавирусной инфекции (COVID-19) у больных с сахарным диабетом (СД). СД рассматривается в качестве одного из значимых факторов риска развития неблагоприятных исходов при COVID-19 вследствие более тяжелого течения инфекции в условиях гипергликемии и других отягощающих факторов у данных пациентов, таких как пожилой возраст, высокая частота сопутствующей патологии (артериальная гипертензия (АГ), сердечно-сосудистые заболевания (ССЗ), ожирение, а также провоспалительное и прокоагуляционное состояния). Причина худшего прогноза у людей с СД многофакторна и связана с особенностями состояния их иммунного статуса и иммунологического ответа на вирусную атаку, вследствие чрезмерно высокой активности вируса в условиях гипергликемии, вследствие коморбидности и ожирения, которые часто сопутствуют при нарушениях углеводного обмена. Глюкозоснижающие агенты и противовирусные препараты могут также модулировать риск, поэтому следует тщательно оценивать ограничения их использования и потенциальное взаимодействие с препаратами для лечения COVID-19, что требует обязательного пересмотра привычной сахароснижающей терапии. В обзорной статье освещаются иммунные и воспалительные реакции, которые могут изменить чувствительность к инсулину, потенциально усугубляя нарушения метаболизма глюкозы, а также фундаментальные и клинические взаимосвязи между СД и COVID-19, что имеет важное значение для управления факторами риска при сочетании этих заболеваний.

новая коронавирусная инфекция; COVID-19; сахарный диабет; инсулинорезистентность; факторы сердечно-сосудистого риска

Макалада кант диабети менен ооруган бейтаптар жаңы коронавирус инфекциясы (COVID-19) менен жабыркаганда жүрөк-кан тамыр оорусу коркунучунун факторлоруна арналган илимий изилдөөлөрдүн маалыматтары берилген. Кант диабети, гипергликемиянын шартында жана улгайган куракта кошумча патологиянын жогорку жыштыгы (артериялык гипертензия, жүрөк-кан тамыр оорулары, семирүү, ошондой эле сезгенүүгө каршы жана прокоагулянт абалы) сыяктуу абалды оорлотуучу факторлордун шартында инфекциянын оор өтүшүнүн натыйжасында, COVID-19 дарты менен ооруганда жагымсыз натыйжалардын өрчүп кетүү коркунучунун маанилүү факторлорунун бири катары каралат. Кант диабети менен ооруган адамдардын ден соолугунун начарлоо божомолунун себеби көп факторлуу, углевод алмашуу процессинин бузулушу менен коштолгон гипергликемиянын, семирүүнүн шартында вирустун өтө жогорку активдүүлүгүнөн улам, иммундук статустун өзгөчөлүктөрү жана вирустук чабуулга карата иммундук каршылык көрсөтүү менен байланышкан. Глюкозаны төмөндөтүүчү агенттер жана вируска каршы дары-дармектер тобокелдикти жаратышы мүмкүн, ошондуктан аларды колдонуунун чектелгендигин жана COVID-19 илдетин дарылоо үчүн дары-дармектер менен болгон өз ара аракеттешүүсүн кылдаттык менен баалоо керек, мунун өзү адаттагы канттын денгээлин төмөндөтүүчү дарылоону милдеттүү түрдө карап чыгууну талап кылат. Сереп салуу макаласында глюкозанын метаболизминин бузулушун күчөтүүчү, инсулиндин сезгичтигин өзгөртө турган иммундук жана сезгенүү реакциялары, ошондой эле кант диабети менен COVID-19 илдетинин ортосундагы фундаменталдык жана клиникалык өз ара байланыш чагылдырылган, бул оорулардын өз ара айкалышуусунда тобокелдик факторлорун башкаруу чоң мааниге ээ.

жаңы коронавирус инфекциясы; COVID-19; кант диабети; инсулинге туруктуулук; жүрөк-кан тамыр оорусу коркунучунун факторлору

The article presents data from scientific studies on cardiovascular risk factors for novel coronavirus infection (COVID-19) in patients with diabetes mellitus (DM). DM is considered as one of the significant risk factors for the development of unfavorable outcomes in COVID-19 due to a more severe course of infection in conditions of hyperglycemia and other aggravating factors in these patients, such as old age, obesity, high incidence of concomitant pathology (arterial hypertension (AH), cardiovascular diseases (CVD), obesity, as well as a pro-inflammatory and procoagulant state). The reason for the worse prognosis in people with diabetes is multifactorial and is associated with the peculiarities of their immune status and immunological response to a viral attack, due to the excessively high activity of the virus in conditions of hyperglycemia, due to comorbidity and obesity, which are often accompanied by disorders of carbohydrate metabolism. Glucose-lowering agents and antiviral drugs can also modulate risk, so the limitations of their use and potential interactions with drugs for the treatment of COVID-19 should be carefully evaluated, which requires a mandatory review of the usual glucose-lowering therapy. The review article highlights the immune and inflammatory responses that can alter insulin sensitivity, potentially exacerbating impaired glucose metabolism, as well as the fundamental and clinical relationships between diabetes and COVID-19, which are important for managing risk factors when these diseases combine.

novel coronavirus infection; COVID-19; diabetes mellitus; insulin resistance; cardiovascular risk factors