«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Важным фактором, влияющим на развитие организма студента, является комплекс природных условий, изменение которых вызывает стресс у любого организма. Помимо климатической адаптации у студента-первокурсника возникает еще и стрессовая ситуация в силу изменения образа жизни, повышения умственных нагрузок и возникновения новых коммуникаций. Как следствие, адаптационные возможности организма значительно меняются, что находит свое отражение как в гормональном и психофизиологическом аспектах, так и в показателях красной крови (эритроидного ростка). С целью разработки и прогнозирования комплексных мер по укреплению состояния здоровья студентов-первокурсников провели исследование показателей красной крови у поступивших на первый курс юношей и девушек, рожденных, проживающих и обучающихся в двух различных климато-географических зонах Кыргызстана, которое показало необходимость исследования показателей гемограммы у студентов-первокурсников для диагностических и профилактических мероприятий. Анализ количества эритроцитов, их индексов и адренореактивности отражает наличие существенных различий между представителями исследуемых групп не только на момент поступления в вуз, но и в процессе адаптации к обучению в течение первого года. Причем, эти изменения у обучающихся в г. Бишкек наиболее выражены во всех показателях, что свидетельствует о более слабых адаптационных возможностях молодежи, проживающей в условиях низкогорья, и должно быть учтено при разработке концепции оптимизации профилактической и реабилитационной помощи студентам-первокурсникам высших учебных заведений.

студенты-первокурсники; гемограмма; адаптация; эритроциты;, эритроцитарные индексы; адренореактивность

Студенттин организминин өсүшүнө таасирин тийгизүүчү маанилүү фактор болуп жараталыш шарттарынын комплекси эсептелет, анын өзгөрүшү кандай гана болбосун организмдин стресс болушуна алып келет. Биринчи курстун студентинде стресстик кырдаалдын пайда болушу климаттык ыңгайлашуудан тышкары, жашоо образынын өзгөрүшү, мээге күч келүүнүн жогорулашы жана жаңы коммуникациялардын келип чыгышы менен байланышкан. Натыйжада, организмдин ыңгайлашуу мүмкүнчүлүктөрү олуттуу өзгөрүүгө учурайт, мунун өзү гормоналдык жана психофизиологиялык өңүттө, ошондой эле кызыл кандын көрсөткүчтөрүндө (эритроиддик тамыр) көрүнөт. Биринчи курстун студенттеринин ден соолугун чыңдоо боюнча комплекстүү чараларды иштеп чыгуу жана болжолдоо максатында, Кыргызстандын эки ар түрдүү клматтык-географиялык аймагында төрөлгөн, окуган жана жашаган, биринчи курска тапшырган уландардын жана кыздардын кызыл кан клеткаларынын көрсөткүчтөрүнө изилдөө жүргүзүлдү, аталган изилдөө диагностикалык жана профилактикалык иш-чаралар үчүн биринчи курстун студенттеринин гемограмма көрсөткүчтөрүн изилдөөнүн зарылдыгын көрсөттү. Эритроциттердин санына, алардын индекстерине жана адренориялык реактивдүүлүгүнө талдоо жүргүзүү көрсөткөндөй, университетке кирүү убагында гана эмес, биринчи жылы окууга ыңгайлашуу процессинде да изилденүүчү топтордун өкүлдөрүнүн ортосунда олуттуу айырмачылыктар бар. Ошол эле учурда, Бишкек шаарында окуган студенттердеги бул өзгөрүүлөр бардык көрсөткүчтөрдө ачык байкалган, мунун өзү жапыз тоолуу шартта жашаган жаштардын ыңгайлашуу мүмкүнчүлүктөрү бир кыйла төмөн экендигин көрсөтүп турат жана жогорку окуу жайларынын биринчи курстарынын студенттерине профилактикалык жана реаблитациялык жардам көрсөтүүнү оптималдаштыруу концепциясын иштеп чыгууда эске алынууга тийиш.

биринчи курстун студенттери; гемограмма; ыңгайлашуу; эритроциттер; эритроциттердин индекстери; адренориялык реактивдүүлүк

An important factor influencing the development of a student's organism is a complex of natural conditions, the change of which causes stress in any organism. In addition to climatic adaptation, a first-year student also experiences a stressful situation due to changes in lifestyle, increased mental stress and the emergence of new communications. As a result, the adaptive capabilities of the organism change significantly, which is reflected both in the hormonal and psychophysiological aspects, and in the indicators of peripheral blood. In order to develop and predict comprehensive measures to improve the health status of first-year students, we conducted a study of the indicators of the erythroid sprout of peripheral blood in boys and girls who entered the first year, born, living and studying in two different climaticgeographical zones of Kyrgyzstan, which showed the need to study hemogram indicators for first-year students, for diagnostic and preventive measures. Analysis of the number of erythrocytes, their indices and adrenergic reactivity reflects the presence of significant differences between the representatives of the studied groups not only at the time of admission to the university, but also in the process of adaptation to learning during the first year. Moreover, these changes in students in Bishkek are most pronounced in all indicators, which indicates the weaker adaptive capabilities of young people living in low mountain conditions, and should be taken into account when developing a concept for optimizing preventive and rehabilitative care for first-year students of higher educational institutions.

first-year students; hemogram; adaptation; red cells; erythrocyte indices; adrenergic reactivity