«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Рассмотрены основные тенденции в развитии внешней торговли Кыргызской Республики за последние 15 лет. Основной целью настоящего анализа является изучение географической и продуктовой структуры экспорта и импорта Кыргызской Республики для выявления проблем в развитии внешней торговли. Для проведения анализа использовались официальные данные Национального статистического комитета Кыргызской Республики, а также данные международных организаций, таких как Всемирный банк, Азиатский банк развития и др. Проведенный анализ позволяет сделать несколько выводов о торговом профиле Кыргызстана. Во-первых, Кыргызская Республика в основном выступает в качестве поставщика сырья и технологически несложной продукции, при этом импортирует готовую продукцию. Во-вторых, страна имеет сильно концентрированную, но при этом слабо дифференцированную товарную структуру экспорта. В-третьих, наблюдается дифференциация отраслей по вкладу в создание валовой добавленной стоимости республики. Необходимо продолжить исследование внешней торговли Кыргызской Республики в направлении изучения цепочек добавленной стоимости в разрезе отдельных категорий товаров для разработки точечных и адресных мер поддержки экспортоориентированных и смежных с ними отраслей.

внешняя торговля; экспорт; импорт; чистый экспорт; добавленная стоимость

Бул макалада акыркы 15 жылдагы Кыргыз Республикасынын тышкы соода жүгүртүүсүн өнүктүрүүдөгү негизги тенденциялар каралат. Бул талдоо жүргүзүүнүн негизги максаты - тышкы сооданы өнүктүрүүдөгү көйгөйлөрдү аныктоо үчүн, Кыргыз Республикасынын экспорту менен импортунун географиялык жана товардык түзүмүн изилдөө болуп эсептелет. Талдоо жүргүзүү үчүн Кыргыз Республикасынын Улуттук статистикалык комитетинин расмий маалыматтары, ошондой эле Дүйнөлүк Банк, Азия Өнүктүрүү Банкы жана башка эл аралык уюмдардын маалыматтары колдонулган. Жүргүзүлгөн талдоо Кыргызстандын соода профили жөнүндө бир нече жыйынтык чыгарууга мүмкүндүк берет. Биринчиден, Кыргыз Республикасы негизинен чийки заттарды жана технологиялык жактан татаалдаштырылбаган өнүмдөрдү жеткирип берүүчү болуп эсептелет, ошол эле учурда даяр продукцияны импорттойт. Экинчиден, өлкө экспорттун жогорку концентрацияланган, бирок ошол эле учурда начар дифференцияланган товардык структурасына ээ. Үчүнчүдөн, республиканын дүң кошумча наркын түзүүгө кошкон салымы боюнча тармактардын дифференциациясы байкалат. Экспортко багытталган жана чектеш тармактарды колдоо боюнча так жана даректүү чараларды иштеп чыгуу үчүн товарлардын айрым категорияларынын контекстинде нарк чынжырларын изилдөө багытында Кыргыз Республикасынын тышкы соодасын изилдөөнү улантуу зарыл.

тышкы соода; экспорт; импорт; таза экспорт; кошумча нарк

This article examines the main trends in the development of foreign trade of the Kyrgyz Republic over the past 15 years. The main purpose of this analysis is to study the geographical and product structure of exports and imports of the Kyrgyz Republic to identify problems in the development of foreign trade. For the analysis, official data of the National Statistical Committee of the Kyrgyz Republic were used, as well as data from international organizations such as the World Bank, Asian Development Bank, etc. The analysis allows to draw several conclusions about the trade profile of Kyrgyzstan. Firstly, the Kyrgyz Republic mainly serves a supplier of raw materials and technologically unsophisticated products, while importing final products. Secondly, the country has a highly concentrated, but at the same time, poorly differentiated commodity structure of exports. Third, there is a differentiation of industries in terms of their contribution to the creation of the gross added value of the republic. It is necessary to continue the study of foreign trade of the Kyrgyz Republic in the direction of studying value chains in the context of certain categories of goods in order to develop point and targeted measures to support export-oriented and related industries.

foreign trade; export; import; net export; added value