«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Проблемы влияния экзогенной гипобарической гипоксии на организм человека и животного являются важным вопросом теоретической и практической медицины. Гипоксия ведет к значимым модуляциям во всех органах и системах человека, в том числе печени. Однако сведения по этому вопросу крайне ограничены. Поэтому целью исследования явилось выявление особенностей ремоделирования печени в процессе длительного действия барокамерной гипобарической гипоксии (высота 6000 м над ур. м., скорость подъема 3,3 км/ч, время экспозиции 6 часов). Работа выполнена на 22 белых беспородных крысах-самцах, предварительно поделенных на 2 группы: низкогорную группу и группу животных, в течение 35 дней подвергавшихся действию барокамерной гипоксии. Микроциркуляторное русло печени изучалось под микроскопом Olympus B×40 (Япония) с одновременной фотосъемкой микропрепаратов и протоколированием данных. Морфометрия проводилась с помощью программы Top View. Полученные данные подвергались математической и статистической обработке в программах Exell и SPSS 16.0. Гипобарическая гипоксия приводит к изменению структуры сосудистой стенки и паравазального окружения. Плазменное пропитывание эндотелия обусловливает его фрагментацию. Мышечная оболочка артериол конечных ветвей портального русла отечна. В пределах классической печеночной дольки происходит изменение гепатоцитов с увеличением их площади и объема ядер на 30 и 17 % (P < 0,05), соответственно. На фоне барокамерной гипоксии отмечается выраженная пролиферация желчных протоков. Барокамерная гипоксия сопровождается централизацией кровообращения с феноменом перемежающейся активности функционирующих структур. Отмечается отечная трансформация медии артериол с сепарацией крови в просвете и плазменным пропитыванием стенки, площадь гепатоцитов и объем их ядер увеличивается, что сопровождается развитием вторичной циркуляторной гипоксии.

микроциркуляция; печень; гепатоциты; паравазальное окружение; барокамерная гипоксия

Экзогендик гипобариялык гипоксиянын адамдын жана жаныбардын организмине тийгизген таасири маселеси теориялык жана практикалык медицинанын маанилүү маселеси болуп саналат. Гипоксия адамдын бардык органдарында жана системаларында, анын ичинде боордо олуттуу өзгөрүүлөргө алып келет. Ошондуктан изилдөөнүн максаты барокамералуу гипобарикалык гипоксиянын узак мөөнөттүү аракетинин учурунда (деңиз деңгээлинен 6000 м бийиктикте, көтөрүлүү ылдамдыгы 3,3 км/саат, экспозиция убактысы 6 саат) боордун кайра калыбына келүү өзгөчөлүктөрүн аныктоо болгон. Иш мурда 2 топко бөлүнгөн 22 эркек келемиште жүргүзүлдү: жапыз тоо тобу жана 35 күн бою басым камерасынын гипоксиясына дуушар болгон жаныбарлар тобу. Боордун микроциркуляциялык катмары Olympus B×40 микроскопунун (Япония) астында микропрепараттарды бир эле учурда сүрөткө тартуу жана маалыматтарды жазуу менен изилденген. Морфометрия Top View программасы аркылуу жүргүзүлдү. Алынган маалыматтар Exell жана SPSS 16.0 программаларында математикалык жана статистикалык иштетүүгө дуушар болгон. Гипобарикалык гипоксия кан тамыр дубалынын жана паравасалдык чөйрөнүн түзүлүшүнүн өзгөрүшүнө алып келет. Эндотелийдин плазмалык сиңүүсү анын фрагментациясын шарттайт. Порталдык агымдын учундагы тарамдарынын артериолдорунун булчуң кабыкчасы шишиген. Классикалык боор кесиминин ичинде гепатоциттердин аянты жана өзөктүк көлөмү 30% жана 17%га (P <0,05) көбөйүшү менен өзгөрөт. Барокамералык гипоксиянын фонунда өт жолдорунун айкын пролиферациясы байкалат. Барокамеранын гипоксиясы иштеп жаткан түзүмдөрдүн үзгүлтүксүз активдүүлүк көрүнүшү жана кан айланууну борборлоштуруу менен коштолот. Артериолдордун орто катмарынын шишиктүү трансформациясы, кандын сепарацияланышы жана тамырлардын плазмалык шишиги, гепатоциттердин аянты жана алардын ядролорунун көлөмүнүн көбөйүшү байкалып, бул өзгөрүүлөр кан айлануунун экинчилик гипоксиясынын өнүгүшү менен коштолот.

микроциркуляция; боор; гепатоциттер; паравазалдык чөйрө; барокамеранын гипоксиясы

The problems of the influence of exogenous hypobaric hypoxia on the human and animal body are an important issue of theoretical and practical medicine. Hypoxia leads to significant modulations in all human organs and systems, including the liver. However, information on this issue is extremely limited. Therefore, the aim of the study was to identify the features of liver remodeling during the long-term action of hyperbaric hypoxia (altitude 6000 m above sea level, lifting speed 3.3 km/ h, exposure time 6 hours). The work was performed on 22 white mongrel male rats, previously divided into 2 groups: a low-mountain group and a group of animals exposed to hyperbaric hypoxia for 35 days. The microcirculatory bed of the liver was studied under an Olympus B × 40 microscope (Japan) with simultaneous photographing of micro-preparations and data logging. Morphometry was performed using the Top View program. The obtained data were subjected to mathematical and statistical processing in Exell and SPSS 16.0 programs. Hypobaric hypoxia leads to a change in the structure of the vascular wall and the paravasal environment. Plasma impregnation of the endothelium causes its fragmentation. The muscular membrane of the arterioles of the terminal branches of the portal bed is edematous. Within the limits of the classical hepatic lobule, hepatocytes change with an increase in their area and volume of nuclei by 30 and 17 % (P < 0.05), respectively. Against the background of hyperbaric hypoxia, pronounced proliferation of bile ducts is noted. Hyperbaric hypoxia is accompanied by the centralization of blood circulation with the phenomenon of intermittent activity of functioning structures. There is an edematous transformation of the media of arterioles with separation of blood in the lumen and plasma impregnation of the wall, the area of hepatocytes and the volume of their nuclei increases, which is accompanied by the development of secondary circulatory hypoxia.

microcirculation; liver; hepatocytes; paravasal environment; pressure chamber hypoxia