Касымова Валентина Махмудовна – д-р экон. наук, профессор Кыргызского государственного технического университета им. И. Раззакова, чл.-корр. Инженерной академии Кыргызской Республики, засл. деятель науки КР, отличник отрасли промышленности и энергетики КР, заслуженный энергетик СНГ, г. Бишкек, тел.: +996-555 782060, e-mail: valentinakasymova@gmail.com
Гусева Валентина Ивановна – д-р экон. наук, профессор кафедры экономической теории экономического факультета Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, г. Бишкек, тел.: +996-550 866181, e-mail: vig_61@mail.ru
Курдюкова Галина Николаевна – канд. техн. наук, доцент Московского энергетического института, Лауреат премии Правительства Российской Федерации в области образования, г. Москва, тел.: +79161560073, e-mail: KurdiukovaGN@mpei.ru
ТЕХНОГЕННЫЕ УГРОЗЫ И ОБЕСПЕЧЕНИЕ ЭНЕРГЕТИЧЕСКОЙ БЕЗОПАСНОСТИ КЫРГЫЗСКОЙ РЕСПУБЛИКИ
Проведен сравнительный анализ степени изношенности оборудования и предельно-критического значения в системе энергокомпаний Кыргызской Республики, который позволил выявить наличие техногенных угроз энергетической безопасности. Техногенные угрозы энергобезопасности, в том числе износ оборудования выше критического уровня в энергетической отрасли республики, приводят к нарушениям энергетического режима эксплуатации, веерным отключениям, хронически возникающим авариям, а также высоким потерям электроэнергии. Предложена градация по уровням техногенных угроз энергобезопасности в соответствии с фактическим отклонением от предельно-критического значения степени изношенности оборудования: зеленый, желтый, оранжевый и красный уровни техногенных угроз. Выявлено, что основная масса используемого электрооборудования энергокомпаний в республике по степени износа соответствует красному уровню техногенных угроз энергетической безопасности.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:электроэнергетика; энергобезопасность; техногенные угрозы; износ электрооборудования; аварийные отключения электроэнергии; технические потери электроэнергии
ТЕХНОГЕНДИК КОРКУНУЧТАР ЖАНА КЫРГЫЗ РЕСПУБЛИКАСЫНЫН ЭНЕРГЕТИКАЛЫК КООПСУЗДУГУН КАМСЫЗ КЫЛУУ
Кыргыз Республикасынын энергокомпаниялар системасындагы жабдуулардын эскирүү деңгээлине жана кооптуулуктун чегине жетүү маанисине салыштырмалуу талдоо жүргүзүлдү, ал энергетикалык коопсуздукка техногендик коркунучтардын бар экендигин аныктоого мүмкүндүк берди. Энергетикалык коопсуздукка техногендик коркунучтар, анын ичинде республиканын энергетика тармагында жабдуулардын кооптуу денгээлден жогору эскириши энергетикалык режимдин бузулушуна, өчүрүүлөргө, өнөкөт аварияларга, электр энергиясынын жогорку жоготууларына алып келет. Энергетикалык коопсуздукка техногендик коркунучтардын деңгээли боюнча градация жабдуулардын эскирүү даражасынын кооптуулуктун маанисинен иш жүзүндөгү четтөөсүнө ылайык сунушталат: техногендик коркунучтардын жашыл, сары, кызгылт сары жана кызыл деңгээли. Республикада энергия компанияларынын колдонулуп жаткан электр жабдууларынын негизги массасы эскирүү даражасы боюнча энергетикалык коопсуздукка техногендик коркунучтардын кызыл деңгээлине туура келери аныкталган.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:электр энергетикасы; энергетикалык коопсуздук; техногендик коркунучтар; электр жабдууларынын эскириши; электр энергиясынын авариялык өчүрүлүшү; электр энергиясынын техникалык жоготуулары
TECHNOGENIC THREATS AND ENERGY SECURITY OF THE KYRGYZ REPUBLIC
A comparative analysis of the degree of equipment wear and tear and the limit-critical value in the context of energy companies of the Kyrgyz Republic has revealed the existence of technogenic threats to energy security. Technogenic threats to energy security, including wear and tear of equipment above the critical level in the energy sector of the Republic, lead to violations of the energy mode of operation, fan outages, chronically occurring accidents, as well as high electricity losses. We propose gradation by levels according to the actual deviation from the limit-critical value of the degree of equipment wear and tear: green, yellow, orange and red level of technogenic threats to energy security. It was revealed that the bulk of the used electrical equipment of power companies in Kyrgyzstan according to the degree of wear corresponds to the red level of technogenic threats to energy security.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:electric power industry; energy security; technogenic threats; wear and tear of electrical equipment; emergency power outages; technical losses of electricity