Ажикеев Бообек Эргешевич – аспирант кафедры «Защита в чрезвычайных ситуациях» Кыргызско-Российского Славянского университета им. Б.Н. Ельцина, министр Министерства чрезвычайных ситуаций Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-557 997788, е-mail: boobek.azhikeev@bk.ru
Шамырканов Урматбек Муслинович – канд. техн. наук, зам. министра Министерства чрезвычайных ситуаций Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-772 537373, е-mail: urmat1969@mail.ru
Торгоев Исакбек Асангалиевич – канд. геол.-минер. наук Научно-инженерного центра «Геоприбор» Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-772 030767, е-mail: geopribor@mail.ru
КЛАССИФИКАЦИЯ ОПОЛЗНЕЙ И ОПОЛЗНЕВЫХ ПРОЦЕССОВ В КЫРГЫЗСТАНЕ
Рассмотрены вопросы классификации оползней, отражающей, с одной стороны, сложность и многофакторность оползневых процессов, с другой – состояние развития науки об оползнях на данном этапе, которое показывает, что накопление информации все еще продолжается, а соответствующих теоретических обобщений пока недостаточно по результатам исследования оползнеопасных объектов Кыргызстана. Из всего накопленного материала, включая международный опыт и опыт отечественных исследователей в области изучения оползневых процессов и явлений, выделены наиболее подходящие подходы к изучению самого процесса, а также применения различных видов классификаций. В настоящий момент в Кыргызстане наибольшее распространение получили классификации оползней, основанные на механизме развития процесса. Приведены результаты статистического анализа по количеству оползней различных типов.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:оползневые процессы; обвалы; классификация; явления; исследования; типизация
КЫРГЫЗСТАНДАГЫ ЖЕР КӨЧКҮЛӨРДҮН ЖАНА ЖЕР КӨЧКҮ ПРОЦЕССТЕРИНИН КЛАССИФИКАЦИЯСЫ
Макалада бир жагынан жер көчкү процесстеринин татаалдыгын жана көп факторлуу экендигин чагылдырган жер көчкүлөрдү классификациялоо маселелери каралды, экинчи жагынан жер көчкү жөнүндө илимдин ушул этаптагы өнүгүү абалы, бул маалымат топтоо дагы эле уланып жатканын көрсөтүп турат, ал эми Кыргызстандын жер көчкү коркунучу бар объекттерин изилдөөнүн жыйынтыгы боюнча тиешелүү теориялык жалпылоолор азырынча жетишсиз. Топтолгон материалдардын ичинен эл аралык тажрыйбаны жана жер көчкү процесстерин жана кубулуштарды изилдөө жаатындагы ата мекендик изилдөөчүлөрдүн тажрыйбасын кошкондо, процесстин өзүн изилдөөгө, ошондой эле классификациянын ар кандай түрлөрүн колдонууга эң ылайыктуу ыкмалар бөлүнүп көрсөтүлгөн. Азыркы учурда Кыргызстанда процесстин өнүгүү механизми боюнча жер көчкүлөрдүн классификациялары эң кеңири колдонулат. Ар кандай түрдөгү жер көчкүлөрдүн саны боюнча статистикалык талдоо жүргүзүүнүн натыйжалары келтирилген.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:жер көчкү процесси; урап түшүү; классификация; кубулуштар; изилдөө; типтештирүү
СLASSIFICATION OF LANDSLIDES AND LANDSLIDE PROCESSES IN KYRGYZSTAN
The article discusses the classification of landslides, reflecting on the one hand, the complexity and multifactorial nature of landslide processes, and on the other hand, the state of development of landslide science at this stage of the development of landslide science, which shows that the accumulation of information is still ongoing, and the relevant theoretical generalizations are still insufficient based on the results of the study landslide-prone objects of Kyrgyzstan. From all the accumulated material, including international experience and the experience of domestic researchers in the field of studying landslide processes and phenomena, the most suitable approaches to the study of the process itself and the application of various types of classifications are highlighted. Currently, landslide classifications based on the mechanism of development of the process have become the most widespread in Kyrgyzstan. The article also provides a statistical analysis of the number of landslides of various types.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:landslide processes; landslides; classification; phenomena; research; typification