Кушбекова Эльвира Турдубаевна – преподаватель истории Кыргызстана Международной школы «Silk Road International School», г. Бишкек, тeл.: +996-700 3454502, +996-555 354502, е-mail: kushbekovae@gmail.com
МОДАЛЬНО-ПОБУДИТЕЛЬНЫЕ АНГЛИЙСКИЕ И КЫРГЫЗСКИЕ ПРЕДЛОЖЕНИЯ
Рассматриваются модально-побудительные английские и кыргызские предложения, имеющие в своей семантике превалирование модального компонента в побуждении собеседника, содержащие как моменты субъективные (оценку), так и объективные (возможность или невозможность совершения действия). В предложении-высказывании, т. е. в предложении, употреблённом в речи в качестве высказывания, универсальная функционально-семантическая категория модальности имеет два аспекта – ориентированности и проявления. Модальность эксплицируется в обоих анализируемых языках через разные лексические и синтаксические средства.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:модально-побудительные предложения; семантика; модальность; лексика; синтаксис
АНГЛИС ЖАНА КЫРГЫЗ ТИЛДЕРИНДЕГИ МОДАЛДЫК-БУЙРУК СҮЙЛӨМДӨР
Өзүнүн семантикасында маектешти шыктандырууда модалдык компоненттин үстөмдүгүнө ээ болгон, субъективдүү (баалоо) жана объективдүү (аракетти жасоо мүмкүнчүлүгү же мүмкүн эместиги) учурларды камтыган англис жана кыргыз тилдериндеги модалдык-буйрук сүйлөмдөр каралат. Сүйлөмдө, башкача айтканда, кепте билдирүү катары колдонулган сүйлөмдө, модалдуулуктун универсалдуу функционалдык-семантикалык категориясы эки аспектиге ээ – багыттуулук жана көрүнүштөр. Модалдуулук ар кандай лексикалык жана синтаксистик каражаттар аркылуу талданган эки тилде тең колдонулат.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:модалдык-буйрук сүйлөмдөр; семантика; модалдуулук; лексика; синтаксис
ENGLISH AND KYRGYZ MODAL IMPERATIVE SENTENCES
This article is devoted to modal-motivational English and Kyrgyz sentences that have in their semantics the predominance of the modal component in the motivation of the interlocutor, containing both subjective (evaluation) and objective (the possibility or impossibility of performing an action) moments. In a sentence-utterance, i.e. in a sentence used in speech as an utterance, the universal functional-semantic category of modality has two aspects of orientation and manifestation. Modality is explicated in both analyzed languages through different lexical and syntactic means.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:modal imperative sentences; semantics; modality; vocabulary; syntax