«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Атеросклероз – патогенный процесс отложения липидов в сосудах, сужения просвета артерий, расширения и нестабильности бляшек, представляет собой основной фактор сердечно-сосудистой заболеваемости и смертности. В основе атеросклероза лежат побочные продукты метаболизма липидов, липопротеины, содержащие триглицериды, фосфолипиды и холестерин, а также изменения, которые они претерпевают, что, в конечном итоге, приводит к активации макрофагов, образованию пенистых клеток и другим последующим атеросклеротическим изменениям. Разнообразные метаболические и иммунные механизмы, играющие роль в тромбовоспалительной патофизиологии атеросклероза, обусловлены нарушениями естественного метаболизма холестерина, триглицерида и липопротеинов в организме с сопутствующими заболеваниями и факторами риска, такими как курение, артериальная гипертензия и ожирение, способствующими критическим изменениям сердечно-сосудистой системы с запуском порочного круга накопления липопротеинов, образования пенистых клеток и воспалительной реакции. Нарушения липидного обмена, в том числе высокий уровень холестерина липопротеинов низкой плотности, повышенный уровень триглицерида и низкий уровень холестерина липопротеинов высокой плотности, связаны с повышенным риском сердечно-сосудистых событий, тем самым внося свой вклад в этот процесс. Соотношения триглицерида, общего холестерина, липопротеинов низкой плотности, липопротеинов высокой плотности, общего холестерина являются независимыми предикторами риска сердечно-сосудистых заболеваний. В обзорной статье представлены данные научных исследований, посвященных прогностическому значению различных форм дислипидемии в развитии сердечно-сосудистых заболеваний.

дислипидемия; прогностическое значение; общий холестерин; триглицериды; холестерин липопротеинов низкой плотности; холестерин липопротеинов высокой плотности

Атеросклероз – бул тамырларда липиддердин топтолушу, артериялардын тарышы, сезгенүүлөрдүн кеңейиши жана туруксуздугунун патогендүү процесси жана жүрөк-кан тамыр ооруларынын жана өлүмдүн негизги фактору болуп саналат. Атеросклероз липиддик метаболизмдин кошумча продуктыларына, триглицериддерди, фосфолипиддерди жана холестеролду камтыган липопротеиндерге жана алар дуушар болгон өзгөрүүлөргө негизделет, бул акыр аягында макрофагдардын активдешүүсүнө, көбүк клеткаларынын пайда болушуна жана башка кийинки атеросклеротикалык өзгөрүүлөргө алып келет. Атеросклероздун тромбдордун сезгенүү патофизиологиясында роль ойногон ар кандай метаболикалык жана иммундук механизмдер липопротеиддердин топтолушунун каардуу циклин, көбүктүү клеткалардын пайда болушун жана сезгенүү реакциясын баштоо менен жүрөк-кан тамыр системасынын олуттуу өзгөрүшүнө өбөлгө түзүүчү тамеки чегүү, артериялык гипертония жана семирүү сыяктуу коштоочу оорулар жана тобокелдик факторлору менен организмдеги холестериндин, триглицериддин жана липопротеиддердин табигый метаболизминин бузулушу менен шартталган. Липиддик зат алмашуунун бузулушу, анын ичинде тыгыздыгы аз липопротеин холестеролунун жогорку деңгээли, триглицериддин деңгээлинин жогорулашы жана жогорку тыгыздыктагы липопротеин холестеролунун төмөндүгү жүрөк-кан тамыр ооруларынын көбөйүү коркунучу менен байланыштуу, ошону менен бул процесске өбөлгө түзөт. Триглицериддердин, жалпы холестеролдун, аз тыгыздыктагы липопротеиддердин, жогорку тыгыздыктагы липопротеиддердин жалпы холестеролунун катышы жүрөк-кан тамыр тобокелдигинин көз карандысыз алдын ала көрсөткүчтөрү болуп саналат. Обзордук макалада жүрөк-кан тамыр ооруларынын өнүгүшүндө дислипидемиянын ар кандай формаларынын болжолдуу мааниси боюнча илимий изилдөөлөрдүн маалыматтары берилген.

дислипидемия; болжолдуу мааниси; жалпы холестерин; триглицериддер; төмөнкү тыгыздыктагы липопротеин холестерини; жогорку тыгыздыктагы липопротеин холестерини

Atherosclerosis, a pathogenic process of lipid deposition in vessels, narrowing of the lumen of the arteries, expansion and instability of plaques, is a major factor in cardiovascular morbidity and mortality. Atherosclerosis is based on the by-products of lipid metabolism, lipoproteins containing triglycerides, phospholipids and cholesterol, and the changes they undergo, which ultimately leads to the activation of macrophages, the formation of foam cells and other subsequent atherosclerotic changes. A variety of metabolic and immune mechanisms that play a role in the thromboinflammatory pathophysiology of atherosclerosis are caused by disturbances in the natural metabolism of cholesterol, triglycerides and lipoproteins in the body with concomitant diseases and risk factors, such as smoking, arterial hypertension and obesity, contributing to critical changes in the cardiovascular system starting a vicious cycle of lipoprotein accumulation, foam cell formation, and an inflammatory response. Lipid disorders, including high low-density lipoprotein cholesterol, elevated triglycerides, and low high-density lipoprotein, are associated with an increased risk of cardiovascular events, thereby contributing to this process. The ratios of triglycerides, total cholesterol, LDL-C, HDL-C, TC/HDL-C, and LDL-C/HDL-C are independent predictors of cardiovascular disease risk. The review article presents data from scientific studies on the prognostic value of various forms of dyslipidemia in the development of cardiovascular disease.

dyslipidemia; prognostic value; total cholesterol; triglycerides; low-density lipoprotein cholesterol; high-density lipoprotein cholesterol