РИНЦте катталган
Журнал «КРСУ жарчысы», 2023 год, Том 23, № 8, Стр. 132-137. УДК 551.3.053(282.255.21) DOI 10.36979/1694-500X-2023-23-8-132-137
Автор тууралуу маалымат:

Дуулатов Элдияр Сапарбекович – PhD, канд. геогр. наук, научный сотрудник отдела географии Института геологии им. М.М. Адышева Национальной академии наук Кыргызской Республики, Научно-исследовательский центр экологии и окружающей среды Центральной Азии, г. Бишкек, тел.: +996-702 642342, е-mail: e.duulatov89@gmail.com
Аламанов Саламат Кулембекович – канд. геогр. наук, доцент Института геологии им. М.М. Адышева Национальной академии наук Кыргызской Республики, Научно-исследовательский центр экологии и окружающей среды Центральной Азии, г. Бишкек, тел.: +996-551 401820, e-mail: s.alamanov@mail.ru
Абдыжапар уулу Саламат – PhD Института геологии им. М.М. Адышева Национальной академии наук Кыргызской Республики, Научно-исследовательский центр экологии и окружающей среды Центральной Азии, г. Бишкек, тел.: +996-708 791710, e-mail: guldurok@mail.ru
Кожокулов Садырбек Сабитович – PhD Института геологии им. М.М. Адышева Национальной академии наук Кыргызской Республики, Научно-исследовательский центр экологии и окружающей среды Центральной Азии, г. Бишкек, тел.: +996-553 090545, e-mail: sadyrbek.kozhokulov@gmail.com
Таалайбекова Гулира Таалайбековна – сотрудник Института геологии им. М.М. Адышева Национальной академии наук Кыргызской Республики, г. Бишкек, тел.: +996-501 126542, e-mail: taalaibekova.gulira@mail.ru

ОПРЕДЕЛЕНИЕ СТЕПЕНИ ЭРОЗИИ ПОЧВЫ С ИСПОЛЬЗОВАНИЕМ ГЕОИНФОРМАЦИОННЫХ СИСТЕМ И ДИСТАНЦИОННОГО ЗОНДИРОВАНИЯ В ВЕРХОВЬЯХ РЕКИ НАРЫН
Дуулатов Э.С., Аламанов С.К., Абдыжапар уулу Саламат, Кожокулов С.С., Таалайбекова Г.Т.
Аннотация орус тилинде:

В бассейне Верхнего Нарына, который находится во Внутреннем Тянь-Шане, проведены исследования по оценке потерь почвы на всей территории бассейна с использованием модели RUSLE (Универсальное уравнение потери почвы) в сочетании с географическими информационными системами и данными дистанционного зондирования земли. Рассчитаны средние значения эрозивности осадков (R), эрозионной способности почвы (K), длины склона и крутизны (LS), фактора управления растительным покровом (C) и фактора эффективности противоэрозионных мероприятий (P). Эти параметры играют важную роль в оценке и прогнозировании уровня эрозии почвы. Составлена карта эрозии почвы, в которой выделены пять классов. Она позволяет определить участки бассейна, которые подвержены эрозии, и классифицировать их по степени риска.

Түйүндүү сөздөр орус тилинде:

верховья р. Нарын; эрозия почвы; географические информационные системы; дистанционное зондирование земли; RUSLE

НАРЫН ДАРЫЯСЫНЫН ЖОГОРКУ АГЫМЫНДА ГЕОМААЛЫМАТТЫК СИСТЕМАЛАРДЫ ЖАНА АРАЛЫКТАН ЗОНДДООНУ ПАЙДАЛАНУУ МЕНЕН КЫРТЫШТЫН ЭРОЗИЯ ДАРАЖАСЫН АНЫКТОО
Дуулатов Э.С., Аламанов С.К., Абдыжапар уулу Саламат, Кожокулов С.С., Таалайбекова Г.Т.
Аннотация кыргыз тилинде:

Ички Тянь-Шанда жайгашкан Жогорку Нарын бассейнинде географиялык маалыматтык системалар жана жерди аралыктан зонддоо менен айкалыштыруу аркылуу RUSLE (Кыртышты жоготуунун универсалдуу теңдемеси) моделин колдонуу менен бүткүл бассейн боюнча кыртыштын жоготууларын баалоо үчүн изилдөөлөр жүргүзүлдү. Жаан-чачындын эрозиясынын (R), кыртыштын эрозиялык сыйымдуулугунун (K), жантайыңкы узундугунун жана тиктигинин (LS), өсүмдүктөрдү башкаруу коэффициентинин (С) жана эрозияга каршы күрөшүү коэффициентинин (P) орточо мааниси эсептелген. Бул көрсөткүчтөр кыртыштын эрозиясынын деңгээлин баалоодо жана алдын ала айтууда маанилүү роль ойнойт. Кыртыштын эрозиясынын картасы түзүлүп, анда беш класс аныкталган. Ал бассейндин эрозияга жакын аймактарын аныктоого, аларды тобокелдик даражасына жараша классификациялоого мүмкүндүк берет.

Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:

Жогорку Нарын; кыртыштын эрозиясы; географиялык маалыматтык системалар; жерди аралыктан зонддоо; RUSLE

DETERMINATION OF THE DEGREE OF SOIL EROSION USING GEOINFORMATION SYSTEMS AND REMOTE SENSING IN THE UPPER REACHES OF THE NARYN RIVER
Duulatov E.S., Alamanov S.K., Abdyzhapar uulu Salamat, Kozhokulov S.S., Taalaibekova G.T.
Аннотация англис тилинде:

The study was conducted in the Upper Naryn River Basin, located in the Inner Tian Shan region. The main objective of the research was to assess soil loss across the entire basin using the Revised Universal Soil Loss Equation (RUSLE) model in combination with Geographic Information Systems and remote sensing data. The study involved calculating the average values of rainfall erosivity (R), soil erodibility (K), slope length and steepness (LS), vegetation cover management factor (C), and support practice factor (P). These parameters play a crucial role in evaluating and predicting the level of soil erosion. A soil erosion map was generated based on the results, dividing the basin into five classes. This map allows for identifying and classifying areas within the basin prone to erosion according to the degree of risk.

Түйүндүү сөздөр англис тилинде:

Upper Naryn basin; soil erosion; Geographic Information Systems; Remote Sensing; RUSLE

ГОСТ боюнча чыгуу маалыматтарын көчүрүү
Дуулатов Э.С. НАРЫН ДАРЫЯСЫНЫН ЖОГОРКУ АГЫМЫНДА ГЕОМААЛЫМАТТЫК СИСТЕМАЛАРДЫ ЖАНА АРАЛЫКТАН ЗОНДДООНУ ПАЙДАЛАНУУ МЕНЕН КЫРТЫШТЫН ЭРОЗИЯ ДАРАЖАСЫН АНЫКТОО / Э.С. Дуулатов, С.К. Аламанов, уулу Абдыжапар и др. // КРСУ жарчысы. 2023. Т. 23. № 8. С. 132-137.