Гагарина Валерия Константиновна – преподаватель кафедры философии, истории и культурологии ФГБВОУ ВО «Академия гражданской защиты МЧС России», г. Химки, Российская Федерация, тел.: +7916 1552720, e-mail: lerazhuravleva@bk.ru
УЧЕБНО-ПРОПАГАНДИСТСКИЕ ИЗДАНИЯ ДЛЯ КРАСНОАРМЕЙЦЕВ: ИСТОРИКО-ПЕДАГОГИЧЕСКИЙ АНАЛИЗ
Представлен историко-педагогический анализ некоторых учебно-пропагандистских изданий (букварей), созданных специально для Советской Красной армии, трансформации дидактической литературы в период работы ликбеза, появления новых методов обучения русскому языку взрослых. Данная учебная литература не только учила чтению и письму, но и была источником получения информации о новых экономических, социальных и культурных явлениях в Советской России. На основе содержания учебных книг конкретизированы компоненты образовательного процесса и обозначены структурные элементы и функции букварей. Сделан вывод о том, что представленные издания являлись взаимозаменяемыми в процессе обучения русскому языку, а также важным инструментом советской идеологии для выработки соответствующего мировоззрения красноармейцев в сложных исторических условиях.
Түйүндүү сөздөр орус тилинде:букварь; Красная армия; РСФСР; СССР; ликвидация безграмотности (ликбез); русский язык; учебные пособия
КЫЗЫЛ АРМИЯНЫН ЖООКЕРЛЕРИ ҮЧҮН ОКУУ-ҮГҮТ БАСЫЛМАЛАРЫ: ТАРЫХЫЙ-ПЕДАГОГИКАЛЫК ТАЛДОО
Макалада Советтик Кызыл армия үчүн атайын түзүлгөн айрым окуу-үгүт басылмаларына (алиппелерге) тарыхый-педагогикалык талдоо жүргүзүлүп, сабатсыздыкты жоюу мезгилиндеги дидактикалык адабияттын өзгөрүшү, чоңдорго орус тилин үйрөтүүнүн жаңы усулдарынын пайда болушу чагылдырылган. Бул окуу китептери окууга жана жазууга гана үйрөтпөстөн, ошондой эле Советтик Россиядагы жаңы экономикалык, социалдык жана маданий кубулуштар жөнүндө маалымат булагы болгон. Окуу китептеринин мазмунунун негизинде билим берүү процессинин компоненттери такталып, алиппенин түзүмдүк элементтери жана функциялары аныкталган. Сунуш кылынган басылмалар орус тилин окутуу процессинде бири-бирин алмаштыруучу, ошондой эле татаал тарыхый шарттарда Кызыл армиянын жоокерлеринин тиешелүү дүйнө таанымын калыптандыруу үчүн советтик идеологиянын маанилүү куралы болгон деген тыянак чыгарылды.
Түйүндүү сөздөр кыргыз тилинде:алиппе; Кызыл армия; РСФСР; СССР; сабатсыздыкты жоюу (ликбез); орус тили; окуу куралдары
EDUCATIONAL AND PROPAGANDA PUBLICATIONS FOR RED ARMY SOLDIERS: HISTORICAL AND PEDAGOGICAL ANALYSIS
This article presents a historical and pedagogical analysis of some educational and propaganda publications (primers) created specifically for the Soviet Red Army, the transformation of didactic literature during the period of the educational Program, the emergence of new methods of teaching Russian to adults. This educational literature not only taught reading and writing, but was also a source of information about new economic, social and cultural phenomena in Soviet Russia. Based on the content of the textbooks, the components of the educational process are concretized and the structural elements and functions of the alphabets are indicated. The conclusion is made that the presented publications were interchangeable in the process of teaching the Russian language, and were also an important tool of Soviet ideology and the development of an appropriate worldview of the Red Army in difficult historical conditions.
Түйүндүү сөздөр англис тилинде:primer; Red Army; RSFSR; USSR; literacy eradication; Russian language; textbooks