«КРСУнун ЖАРЧЫСЫ» журналынын МААЛЫМАТ ПОРТАЛЫ

Рассматривается механизм судебного контроля в уголовном процессе Кыргызской Республики, объясняется потребность в понимании судебного контроля как особой функции уголовного процесса. Значимым аспектом при описании правовой природы судебного контроля по уголовным делам является определение его важности с позиции конституционных принципов судебной власти. Право каждого на судебную защиту гарантируется Конституцией Кыргызской Республики. Именно регулирование на уровне Основного закона дало возможность реально осуществить идею верховенства суда в гарантировании режима законности и охраны прав граждан. Проблема судебного контроля в уголовном процессе многоаспектна, в связи с чем особое внимание в статье обращено на механизм судебного контроля на досудебных стадиях уголовного процесса, в частности при применении мер пресечения. Подчеркнута значимость проводимой в республике судебной реформы, обновления законодательной базы – принятия нового Уголовно-процессуального кодекса Кыргызской Республики, расширяющего сферу судебного контроля в досудебном производстве по уголовным делам.

судебный контроль; уголовный процесс; правосудие; уголовно-процессуальные функции; стадии уголовного процесса; права и свободы человека и гражданина.

Бул макалада Кыргыз Республикасынын жазык процессиндеги соттук көзөмөлдөө механизми каралган, соттук көзөмөлдөөнү жазык процессинин өзгөчө функциясы катары түшүнүүгө болгон муктаждык түшүндүрүлөт. Кылмыш иштери боюнча соттук көзөмөлдөөнүн укуктук табиятын сүрөттөөнүн маанилүү аспектиси болуп сот бийлигинин конституциялык принциптеринин позициясынан алып караганда анын маанилүүлүгүн аныктоо болуп эсептелет. Ар бир жарандын сот тарабынан корголууга болгон укугу Кыргыз Республикасынын Конституциясы менен кепилденет. Дал ушул негизги мыйзамдын деңгээлинде жөнгө салуу мыйзамдуулук режимине жана жарандардын укугун коргоого кепилдик берүүдө соттордун үстөмдүк кылуу идеясын реалдуу ишке ашырууга мүмкүндүк берет. Жазык процессинде сот тарабынан көзөмөлдөө маселеси көп жагдайлуу, ушуга байланыштуу макалада жазык процессинин сотко чейинки мезгилинде соттук көзөмөлдөө механизмине, тактап айтканда бөгөт коюу чарасын колдонууда өзгөчө көңүл бурулган. Кылмыш иштери боюнча сотко чейинки өндүрүштө соттук көзөмөлдөө чөйрөсүн кеңейтүүчү республикада жүргүзүлүп жаткан сот реформасынын жүргүзүлүшүнүн, мыйзамдык базанын жаңыртылышынын – Кыргыз Республикасынын жаңы Жазык-процесстик кодексинин кабыл алынышынын маанилүүлүгү белгиленди.

соттук көзөмөл; кылмыш-жаза процесси; сот адилеттиги; жазык-процесстик функциялар; кылмыш-жаза процессинин стадиялары; адамдын жана жарандын укуктары жана эркиндиктери.

The scientific article examines the mechanism of judicial control in the criminal process of the Kyrgyz Republic, explains the need for an understanding of judicial control as a special function of the criminal process. A significant aspect in describing the legal nature of judicial control in criminal cases is the definition of its importance from the position of the constitutional principles of the judiciary. The right of everyone to judicial protection is guaranteed by the Constitution of the Kyrgyz Republic. Exactly the basic law made it possible to really implement the idea of the supremacy of the court in guaranteeing the rule of law and protecting the rights of citizens. The special attention in the article is paid to the problem of judicial control in the criminal procedural aspect, and therefore to the mechanism of judicial control at the pre-trial stages of the criminal process, in particular when applying preventive measures. It is underlined the importance of the judicial reform carried out in the republic, updating of the legislative base – the adoption of the new Criminal Procedure Code of the Kyrgyz Republic, which extends the scope of judicial control in pre-trial proceedings in criminal cases.

judicial control; criminal process; justice; criminal procedure functions; stages of criminal process; the rights and freedoms of men and citizens.